Intieme terreur

Bij intieme terreur is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, oefent dwang en controle uit bijvoorbeeld door de vrijheid te beperken en te isoleren. Ook is er sprake van emotionele druk, manipulatie, bedreiging en vernedering. Soms wordt er (vaak ernstig) geweld gebruikt, zowel fysiek als seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig. Intieme terreur is de meest ernstige, risicovolle vorm van geweld en stopt nooit vanzelf. In sommige gevallen kan intieme terreur uitmonden in femicide. Filomena is gespecialiseerd in het bieden van hulp bij intieme terreur.

De kenmerken van intieme terreur

Een relatie met intieme terreur ontstaat niet van de ene op de andere dag. Naarmate de relatie langer duurt, komt er steeds meer controle, dwang, isolatie en (dreiging van) geweld. Maar vaak zijn vanaf het begin wel een aantal kenmerken zichtbaar.

Versnelde honeymoonfase en isolatie

De verbintenis is vaak heel snel tot stand gekomen. Partners gaan snel samenwonen/trouwen en/of de vrouw raakt snel zwanger. Het contact met familie en vrienden wordt afgehouden en beperkt.  

Volgen van activiteiten

De activiteiten van het slachtoffer worden gevolgd. Dit kan zowel fysiek als digitaal, bijvoorbeeld door:

Camera’s of opnameapparatuur in huis
Tracking devices op mobiele telefoon of in auto
Het (stiekem) bekijken van zoekgedrag op internet en social media en inbreken op whatsapp
Catfishing (opmaken van een vals profiel om bijvoorbeeld partner te kunnen beschuldigen van ontrouw)
Beperking van autonomie en vergroten van afhankelijkheid
Beperking van bewegingsvrijheid
Versterking van traditionele rolpatronen
Financiële controle

Vaak gelden er ook allerlei gedragsregels die het slachtoffer moet nakomen zoals bijvoorbeeld het niet mogen praten met collega’s van het andere geslacht.

Emotioneel geweld

Intieme terreur gaat vaak gepaard met ernstige vormen van emotioneel geweld, zoals:

Psychologische manipulatie
Uitschelden, bedreigen, vernederen en bekritiseren
Jaloezie en chantage
Kinderen of derden (omstanders, familie, vrienden) tegen de partner opzetten
Seksuele dwang
- Dit kan zich uiten door bijvoorbeeld eisen die gesteld worden aan het aantal keren dat seks plaatsvindt of de handelingen tijdens de seks. Er kan ook dwingend worden verzocht om seksuele foto’s of video’s te maken.

Dreigen met zelfmoord of geweld tegen kinderen of huisdieren

Als fysieke, emotionele of financiële bedreigingen onvoldoende werken, kan worden geprobeerd het slachtoffer onder controle te krijgen door te dreigen met zelfmoord. Ook kinderen of huisdieren kunnen als drukmiddel worden gebruikt, bijvoorbeeld door:

Gewelddadige bedreigingen tegen de kinderen te uiten
Dreigen de jeugdbescherming in te schakelen om te melden dat de partner de kinderen verwaarloost of mishandelt terwijl dat niet het geval is
Dreigen met het nemen van belangrijke beslissingen over de kinderen zonder toestemming
Dreigen de kinderen te ontvoeren of te doden
Dreigen het huisdier weg te doen of iets aan te doen

Oorzaken van intieme terreur

Veel slachtoffers begrijpen niet waarom dit allemaal gebeurt in hun relatie. Zij denken dat dit aan henzelf ligt, dat hun gedrag de reden is waarom de partner zich zo gedraagt. Maar dat is absoluut niet het geval. De dwingende controle, de bedreigingen en het geweld vanuit de partner zijn het gevolg van eigen psychische problematiek. Mensen met een dergelijke stoornis gebruiken in de relatie dwingende controle en isolatie om de partner te kunnen beheersen en te domineren. Het gedrag van de partner wordt niet door het slachtoffer veroorzaakt. De behoefte aan controle en macht over de partner zit diep in deze persoon en in iedere relatie zal die daarom dwingende controle toepassen. Er is professionele hulp nodig en zolang de persoon die het geweld gebruik dat niet inziet, zal er niks veranderen.

Soms helpt een gesprek met een ervaringsdeskundige van Ervaring in Huis om inzicht te krijgen. En ook deze mensen kunnen voor hulp bij Filomena aankloppen.

Animatie rode vlaggen intieme terreur

Psychische achtergrond van intieme terreur

Bij plegers van intieme terreur is sprake van onderliggende angsten. Dwingende controle is voor hen een manier om met die angsten om te kunnen gaan. Uit onderzoek blijkt dat persoonlijkheidsstoornissen een belangrijke rol spelen. Deze stoornissen ontstaan vaak door een onverwerkt trauma in de kindertijd (zoals misbruik, mishandeling of verwaarlozing). Dit trauma leidt tot een stoornis in de persoonlijkheid, soms in combinatie met erfelijke aanleg en omgevingsfactoren. Psychopathie lijkt ook vaak samen te gaan met hersenafwijkingen.

Gevolgen voor kinderen

Kinderen zijn vaak getuige en medeslachtoffer van de intimidatie, de vernederingen, de controle en het geweld. In een relatie met intieme terreur worden kinderen bang. Ze zijn continu alert en voelen zich onveilig. Om zelf veilig te zijn, zullen kinderen zich aanpassen aan de pleger. Uiteindelijk kan dit leiden tot hechtingsproblematiek en gedragsproblemen. Op volwassen leeftijd krijgen ze vaak last van depressies en angsten. Het risico is groot dat ze in een relatie terecht komen waarin ze opnieuw slachtoffer of pleger worden van partnermishandeling. Zelfs als de kinderen geen directe getuige zijn van het geweld, is het schadelijk voor hen. De (continue) spanning en onveiligheid die ze merken maar niet begrijpen, geeft een groot risico op psychische problemen in de toekomst. Gelukkig zijn kinderen ook veerkrachtig en is behandeling mogelijk.

Bij Filomena spreken we met kinderen. Dit kan bijvoorbeeld middels een feitengericht interview. Kinderen worden betrokken bij het proces. Zo nodig worden zij meerdere keren gesproken.